Meisje met watermeloen- voeding voor gezondheid

VOEDING EN GEZONDHEID

Hoe zit het nu precies?

Zo’n 2400 jaar geleden deed de Griekse arts Hippocrates zijn beroemde en vaak geciteerde uitspraak.

Laat uw voeding uw medicijn zijn en uw medicijn uw voeding.

Deze krachtige uitspraak is net zo geldig nu als ze was in de Oudheid. Helaas onderkent niet iedereen het belang ervan. Hebt u tussen 2019 en 2022 ooit iemand van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), het Outbreak Management Team of de overheid gehoord over het belang van voeding?

Door C.F. van der Horst
21 augustus 2015, geactualiseerd 12 oktober 2022

Hippocrates propageerde voeding als medicijn_Kgbo, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons

Hippocrates benadrukte het belang van voeding voor goede gezondheid. Foto: Kgbo, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons.

Relatie voeding en gezondheid

Het verband tussen voeding en gezondheid is niet bepaald nieuw. In hun boek The Nutrition Desk Reference schreven auteurs Garrison en Somer dat volgens Egyptische hiëroglyfen het belang van de bijdrage van voeding aan goede gezondheid al meer dan 7.000 jaar geleden bekend was.

In 2003 publiceerde de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) een rapport over de rol over voeding voor de gezondheid van mensen. De WHO schreef: “Voeding speelt een steeds grotere rol als een van de belangrijkste factoren die bepalend zijn voor chronische ziekten. Het wordt steeds duidelijker dat veranderingen in de voeding zowel positieve als negatieve gevolgen hebben voor de gezondheid gedurende het hele leven.” Dit artikel belicht in een notendop een aantal aspecten van voeding die belangrijk kunnen zijn voor ú. Een van deze is de preklinische tekorten van micronutriënten.

De functies van voeding

Allereerst is voeding natuurlijk bedoeld om de energie en bouwstoffen te leveren om te overleven. In tweede instantie is een goed bereide dis in de meeste gevallen gewoon lekker. Een derde aspect is de sociale atmosfeer in familie-, vrienden- of zakenverband: de maaltijd verhoogt de affiniteit tussen de deelnemers en legt veelal een prima basis voor een goed gesprek. Voor families is het het unieke moment om de ervaringen van de dag te delen.

Vroeger bestond een maaltijd uit aardappelen en reuzel — nog geschilderd door Vincent van Gogh — al dan niet vergezeld van wat er op de koude Hollandse grond kon gedijen: meestal bonen, peulvruchten en koolsoorten. Met het toenemen van de welvaart en transportmogelijkheden werd het aanbod levensmiddelen allengs groter. Waar voeding voorheen een noodzakelijkheid was, werden smaak en gemak steeds belangrijkere aspecten.

De aardappeleters van Van Gogh- weinig bekend over voeding en gezondheid

In de tijd dat Vincent van Gogh ‘De aardappeleters’ schilderde (1885), was er nog niet zoveel bekend over de relatie tussen voeding en gezondheid.

Het aantal mensen dat tegenwoordig werkelijk op de voedingswaarde let, lijkt niet erg groot. Dit aspect is de marketingafdeling van de voedingsmiddelenindustrie niet ontgaan en dat zie je terug in het aanbod in de supermarkt. Omdat de artsenopleiding onze dokters niets over voeding leert, kwam er vanuit deze beroepsgroep geen actie voor betere en veelzijdige voeding. Het is dan ook niet verbazingwekkend dat de gezondheid in Nederland steeds verder achteruitgaat.

Kwaliteit van voeding daalt

De maatschappelijke voorspoed en de verbeterde logistieke middelen brachten in de zestiger jaren van de vorige eeuw andere keukens naar Nederland. Terwijl het aanbod aan voedsel groter werd, veroorzaakte de moderne landbouwmethoden en voedingsmiddelentechnologieën dat de kwaliteit ervan allengs verminderde. Mede hierdoor kwam er een markt voor snacks: ondanks drie maaltijden per dag bleef het lichaam vragen om voedingsstoffen. Het lag niet meer aan de hoeveelheid voeding, maar aan de kwaliteit ervan.

Te veel chemicaliën, te weinig voedingsstoffen

Door het toenemende kunstmestgebruik nam ook het gebruik van pesticiden na de Tweede Wereldoorlog een vlucht. In Dodelijke leugens. Artsen en patiënten misleid kunt u lezen dat het gebruik van kunstmest en pesticiden aan elkaar gekoppeld is. De gifstoffen die men door pesticidengebruik onvermijdelijk via groenten en fruit binnen krijgt, worden in het vetweefsel opgeslagen en hopen zich daar op. Daarnaast deden chemicaliën zoals conserveringsmiddelen, zoet-, kleur-, geur- en smaakstoffen hun intrede en werden steeds vaker en in grotere mate gebruikt.

Gemaksvoeding

Gemaksvoeding (kant-en-klare maaltijden en pizza’s) bleek een enorme markt te zijn. Het voedingspatroon verslechterde als resultaat: volgens de Nederlandse voedselconsumptiepeiling 2007-2010 consumeerde de Nederlandse bevolking in die tijdsperiode onvoldoende fruit, groenten, vis en vezels, terwijl de hoeveelheid verzadigd vet in het dieet hoog was. Al deze zaken hadden consequenties voor ons aller gezondheid.

In de periode 2012- 2016 bleek dat volwassenen over het algemeen te weinig calcium, ijzer, de vitaminen A, B2, B6, C en folaat binnenkrijgen. Voor vitamine A en C wordt de lage inname al gezien vanaf de leeftijd van 14 jaar. Vrouwen hebben een lage inname van vitamine B6, en meisjes/vrouwen in de vruchtbare leeftijd van ijzer. Ouderen krijgen met name te weinig vitamine D. Een lage inname van vitamine D verhoogt het risico op osteoporose en botbreuken.

Er is echter een ongewisse factor met betrekking tot veel vitaminen en mineralen. Op dit moment weet men te weinig af van deze voedingsstoffen en de behoefte eraan. Daarom kan bij verschillende leeftijd/geslachtsgroepen niet met zekerheid worden vastgesteld of er sprake is van lage innames. Dit geldt helemaal voor kinderen.

Een van de zaken waarvan men weinig weet heeft, is de subklinische tekorten die kunnen ontstaan bij een onvolwaardig dieet.

Subklinische tekorten

Indien de voeding onvoldoende bouwstoffen verschaft, zal het lichaam het ontstane tekort proberen te compenseren door meer te eten. Als men meer van hetzelfde — onvoedzame — eten consumeert, verhelpt men het gebrek echter niet. Zo zullen ook aanvullende snacks, koekjes en zoutjes niet in staat zijn om het tij te keren.

Tekorten aan essentiële stoffen veroorzaken een reeks van gezondheidsklachten, terwijl de dokter klinisch niets vaststellen kan. Men spreekt in dat geval van subklinische tekorten, zoals van de vitamine B groep. Zo kan er een subklinisch tekort bestaan van alle micronutriënten (vitaminen, mineralen en fytochemicaliën of fytonutriënten). Subklinische tekorten werken vaak chronische ziekten in de hand. Dodelijke leugens. Artsen en patiënten misleid behandelt het onderwerp van subklinische tekorten op uitgebreide wijze. Hierbij komen zowel de oorzaak, de gevolgen en de oplossing aan bod.

“Dodelijke leugens. Artsen en patiënten misleid” beschrijft het verband tussen voeding en gezondheid

“Dodelijke leugens. Artsen en patiënten misleid” beschrijft het verband tussen voeding en gezondheid. De subklinische tekorten van micronutriënten en wat deze kunnen veroorzaken worden goed belicht.

Industriële belangen niet goed voor gezonde voeding

In het bedrijfsleven gaat het om geld verdienen. Dat is op zich helemaal niet verkeerd, zo lang het economisch belang niet boven het gezondheidsaspect wordt gesteld. De voedings- en genotsmiddelenindustrie is met ongeveer 122.000 werknemers bij circa 5.000 bedrijven de grootste industrie van ons land. Volgens de Monitor Levensmiddelenindustrie 2021 gaat het alleen in Nederland al om een omzet van ongeveer 69,9 miljard euro in 2020.

Tussen 2004 en 2013 steeg de investering in R&D met maar liefst 75%. Dit wil zeggen dat er steeds meer onderzoek naar en ontwikkeling van producten zal komen om Nederlands toonaangevende positie op de wereld te handhaven en de winst te vergroten. Het gaat om nieuwe producten die door mensen vervaardigd worden (en niet door de natuur), zoals andere soorten fastfood, frisdranken, toetjes, sauzen, zoutjes en snacks. Dit is niet het kwalitatief hoogwaardige voedsel dat een lichaam nodig heeft om goed te functioneren en gezond te blijven.

Landbouw Economisch Instituut van Wageningen UR

Innovatie in de levensmiddelenindustrie

In het rapport Innovatie in de levensmiddelenindustrie. Een internationale benchmarkstudie van Wageningen Economic Research (voorheen het LEI, Landbouw Economisch Instituut van Wageningen UR) staat: “R&D is belangrijk voor de levensmiddelenindustrie, maar heeft een ander karakter dan, bijvoorbeeld, in de telecommunicatie: nieuwe producten zijn variaties van bestaande producten; innovatie is meer gericht op bedrijfsprocessen, marketing en organisatie, en is minder gedreven door een technologie-‘push’, dat wil zeggen door een wetenschappelijke ontdekking.” Twee van deze vier aspecten zullen u direct kunnen raken.

Wat u als consument zal raken

Van de bovenstaande innovaties zult u als consument vooral nieuwe (variaties van bestaande) producten en de marketing ervan ervaren. U zult meer producten zien die zich door een of andere bewerking onderscheiden van die van een concurrent of die handig inspelen op een modegril zoals “light” producten — ergo met meer chemische toevoegingen. Over de lange termijn gevolgen van deze toevoegingen en vooral hun onderlinge synergistische werking tast men nog in het duister. Het is echter een feit dat sinds onder meer het invoeren van al deze voedingsadditieven het aantal welvaartsziekten (kanker, hart- en vaatziekten, diabetes en obesitas om er een paar te noemen) schrikbarend is toegenomen. Het lichaam kan veel hebben, maar heeft grenzen. Desondanks zullen uitgekiende reclames de nieuwe, bewerkte producten met hun chemicaliën nog beter verkopen.

Foodwatch brengt onder de aandacht dat fabrikanten het niet zo nauw nemen hoe ze hun producten verkopen: “Consumenten moeten hun voedsel kunnen vertrouwen. Nu is dit vaak niet het geval. De verpakkingen bevatten lang niet altijd wat ze beloven: gezondheidsclaims op producten die helemaal niet gezond zijn, ingrediënten die er amper inzitten of vervangen zijn door schimmige alternatieven, sjoemelen met de herkomst,…. Soms leidt het zelfs tot regelrechte schandalen, zoals het paardenvleesschandaal of fipronil in eieren.”

Laat voeding u medicijn zijn

Met een toekomstig uitgebreid arsenaal aan nieuwe door mensenhanden vervaardigde voedingsproducten dreigt de puur-natuur voeding op de achtergrond geraken — tenzij ú voor gezondheid kiest. De keuze voor biologische voedingsmiddelen is aan te raden. Deze bevatten minder zware metalen, meer omega 3-vetzuren en meer antioxidanten dan conventioneel geteelde. Een bewuste levensstijl met aandacht voor wat en hoe vers u eet, zal ook bijdragen aan het beperken van industriële toevoegingen aan uw voedsel. Geef uw lichaam wat het nodig heeft en vermijd wat het (meestal op termijn) ziek maakt.

Laat voeding u medicijn zijn.

Dat zou Hippocrates doen glimlachen.

Meer weten?

Wat is goede voeding? Wat zijn symptomen van subklinische tekorten? Welke e-nummers/toevoegingen moet je absoluut mijden? Waarom weten artsen niets van voeding?

Krijg de feiten. Koop en lees het boek ‘Dodelijke leugens. Artsen en patiënten misleid’ vandaag nog.

Klik nu op de knop hieronder en ga naar de webshop.

Wilt u allereerst een kennismaking? Vraag nu hier gratis het eerste hoofdstuk aan!

 

Copyright © 2015, 2022 C.F. van der Horst, Per Veritatem Vis. Alle Rechten voorbehouden.

U kunt helpen!

Vindt u dit bericht interessant? Wilt u meer van dit soort informatie? Steun ons door uw donatie!

ValutaBedrag