Vaccinaties: wie zijn de experts? -

Vaccinaties: er zijn maar weinig onderwerpen waar de gemoederen van voor- en tegenstanders zo verhit raken. Voorstanders zeggen dat ze gesteund worden door de wetenschap. Tegenstanders wijzen naar de praktijk die uitwijst dat vaccinaties niet alleen geen of geringe werkzaamheid hebben, maar ook gezondheidsschade kunnen veroorzaken. Wie of wat moet je nu geloven? Of liever gezegd: wie zijn nu eigenlijk de experts op het gebied van vaccinaties?

door C.F. van der Horst
5 mei 2019, geactualiseerd 14 september 2022

Het ligt voor de hand om de adviezen van deskundigen te volgen. Maar wie zijn eigenlijk de experts op het gebied van gezondheid en vaccinaties? Je zou verwachten dat het onze dokters zijn, maar klopt dat wel? Ze weten veel, maar nog veel meer niet. Bovendien heeft de doktersopleiding cruciale kennishiaten. Zo krijgt volgens dokter Tamara de Weijer een huisarts gedurende de hele duur van zijn of haar negenjarige opleiding hooguit vijf uur les over voeding. De kennis van een arts over voedingsleer is verwaarloosbaar. Onbegrijpelijk, want we weten allemaal hoe belangrijk voeding voor onze gezondheid is.

En hoe werkt die gebrekkige artsenopleiding door op de volksgezondheid? We laten hier een aantal aspecten de revue passeren.

Clinical Evidence was een uitgave over Evidence-Based Medicine (EBM) van The BMJ tot 2016.

In het boek Dodelijke leugens. Artsen en patienten misleid leest u over hoe beroerd medische behandelingen onderbouwd zijn. De gegevens zijn onder meer ontleend aan Clinical Evidence, een initiatief van het artsenblad The BMJ. Clinical Evidence is een verzameling van samenvattingen van het beste beschikbare bewijsmateriaal over wat werkt en wat niet werkt in de gezondheidszorg (Evidence-Based Medicine, EBM). Deze gegevens laten zien dat slechts 11% van 3.000 veelgebruikte medische behandelingen een harde wetenschappelijk onderbouwing heeft. Van het merendeel der behandelingen weet men niet of ze werken en sommige behandelmethoden zijn zelfs schadelijk. Een conservatieve becijfering is dat 65% van de interventies in de reguliere westerse geneeskunde geen wetenschappelijke basis heeft en dus kwakzalverij is.
Volgens cijfers van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zijn wereldwijd slechts 4,3% (!) van de mensen zonder de gevolgen van ziekte of letsels. Een derde van de wereldbevolking (2,3 miljard mensen, waarvan 80% jonger dan 65 jaar) heeft vijf of meer blijvende gevolgen als gevolg van een ziekte, aandoening, letsel, behandeling of medische fout.
In Nederland heeft 59% van de mensen (10,2 miljoen Nederlanders) minimaal één chronische ziekte. Dit zijn cijfers van 1 januari 2020. Hoe gebrekkig de staat van het medisch weten en handelen is, blijkt uit het feit dat het aantal chronisch zieke mensen explosief stijgt: op 1 januari 2016 ging het nog om 8,8 miljoen mensen. In vier jaar tijd zijn er 1,4 miljoen chronisch zieken bijgekomen.
Kanker komt bij 1 op de 2 mannen en bij 1 op de 3 vrouwen voor.
In 2014 verwachtte de Wereldgezondheidsorganisatie voor de volgende twintig jaar een toename van 70% van het aantal kankergevallen.
Volgens een studie van de gerenommeerde Johns Hopkins Universiteit zijn, na hart- en vaatziekten en kanker, medische fouten doodsoorzaak nummer drie.

Deze cijfers illustreren dat we niet te veel kunnen verwachten van onze dokters, hoe welwillend ze ook zijn. Hun kennis voor preventie en behandeling schiet overduidelijk tekort. Met deze resultaten kunnen we hen helaas niet als gezondheidsexperts aanmerken. Op wie kunnen we ons dan wél verlaten als het om gezondheid of vaccinaties gaat?

Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) propageert vaccinaties en baseert zich voor haar advies op “de wetenschap”. Kan men dan een gezondheidsexpert vanuit de hoek van de wetenschap verwachten?

“Dodelijke leugens. Artsen en patiënten misleid” beschrijft belangenverstrengeling van bewindvoerders en wetenschappers, massamarketing van de farmaceutische industrie en leugens waarmee artsen alsook ú bedrogen worden.

Helaas biedt “de wetenschap” niet veel soelaas, want de bovengenoemde gegevens zijn te danken aan diezelfde wetenschap. Uiteindelijk zouden wetenschappers het onderzoek moeten verrichten waardoor artsen betere methoden voor preventie en/of behandeling krijgen. Op het gebied van de geneeskunde, dus ook vaccinaties, is echter nog bijzonder veel onbekend. En weinig zaken staan bovendien rotsvast, want goede onderzoekers houden immer een slag om de arm als ze conclusies trekken. Wetenschappelijke inzichten veranderen nu eenmaal met de tijd.

Zorgelijker is dat niet alle wetenschap betrouwbaar is, zelfs als deze integer bedreven is. Dit heeft veel te maken met de reproduceerbaarheid van resultaten. Kan een willekeurige andere wetenschapper met hetzelfde studieontwerp en dezelfde methode en uitvoering van het experiment tot dezelfde of in elk geval een soortgelijke uitkomst komen? Als dat niet het geval is en de resultaten dus niet reproduceerbaar zijn, is er geen sprake van wetenschap, maar van toeval.

Hoe staat het ervoor met de reproduceerbaarheid van experimenten in de werkelijke wereld? Uit een onderzoek van het gerenommeerde wetenschapsblad Nature bleek dat 70% van bijna 1600 wetenschappers niet in staat was om de uitkomsten van het werk van anderen te reproduceren. Als dat al een schokkende ontdekking was, werd het nog opmerkelijker toen bleek dat meer dan 50% van de wetenschappers de resultaten van de eigen experimenten niet kon reproduceren!

Wetenschappers en reproduceerbaardheid: de meeste wetenschappers zijn er niet in geslaagd onderzoeksresultaten te reproduceren (Bron: Nature).

Ondanks dit probleem van reproduceerbaarheid worden onderzoeksresultaten gepubliceerd in vakbladen en sturen het medisch denken en handelen.

Het wordt nog erger als onderzoeken worden vervalst: men verzint gegevens, laat ongelegen gegevens weg of doet een kunstige statistische bewerking. U kunt zich vast nog de wetenschapsfraudeur Diederik Stapel herinneren. Deze psycholoog had maar liefst 55 publicaties vervalst met onder meer verzonnen gegevens. Iedere maand worden er zo’n 70 meldingen gemaakt van retracties, een aankondiging waarin de redactie van vakbladen zich openlijk distantieert van het artikel. Het gaat om onderzoek met onjuistheden, onzorgvuldigheden en, zoals in het geval van Stapel, fraude. In het boek Dodelijke leugens. Artsen en patiënten misleid vindt u onder meer met voorbeelden beschreven hoe medicijnonderzoek wordt gemanipuleerd en hoe dit gezondheidsadviezen van organisaties als het RIVM beïnvloedt. En een dergelijk gesjoemel met medicijnonderzoek is niet ongevaarlijk. Bij diverse medicijnen werden gevaarlijke bijwerkingen verzwegen om een handelsvergunning voor het middel te krijgen. Pas toen er doden vielen, kwam de fraude aan het licht. Laten we hopen dat iets soortgelijks bij de coronavaccins niet gebeurt.

We moeten wetenschappelijke adviezen daarom met de nodige terughoudendheid bekijken – zeker als de praktijk suggereert dat een andere zienswijze beter is.

In het licht van het bovenstaande kunnen we niet anders dan concluderen dat ook wetenschappers geen gezondheidsexperts zijn. Hoe maak je dan een goede afweging over vaccinaties?

Voor beslissingen over uw gezondheid bestaat er helaas geen ander alternatief dan zelf na te denken. Een wijze dame op leeftijd zei ooit: “Ik ben mijn eigen dokter en mijn arts is mijn medisch adviseur.” Ze heeft groot gelijk, want als het fout loopt, heeft het weinig zin uw dokter de schuld te geven. Dat herstelt de schade niet. Ú bent en blijft verantwoordelijk voor uw eigen gezondheid en de beslissingen die u daarover neemt. Dat geldt ook over het al dan niet laten vaccineren.

Daarom is het zo belangrijk u goed te informeren, gegevens uit verschillende bronnen te wegen, goed naar uw lichaam te luisteren en bovenal uw gezonde verstand te gebruiken.