HPV-vaccinatie tegen baarmoederhalskanker: veilig of niet?

Eind maart 2018 was in de media te lezen “Vaccin baarmoederhalskanker blijkt effectiever dan verwacht.” Deze kop was gebaseerd op het promotieonderzoek van RIVM-onderzoekster Robine Donken die onderzoek deed naar de effectiviteit van HPV-vaccinatie tegen het humane papillomavirus (HPV) dat met baarmoederhalskanker in verband wordt gebracht. In haar rapport heeft Donken de discussie over de veiligheid zorgvuldig vermeden, terwijl juist die veiligheid voor veel ouders een punt van zorg is en hen terughoudend maakt om hun dochter te laten inenten.

Dit artikel belicht enige aspecten van de HPV-vaccinatie tegen baarmoederhalskanker om u te helpen bij het maken van een verantwoorde keuze voor de gezondheid van uw kind.

Door C.F. van der Horst
28 mrt 2018, geactualiseerd 1 oktober 2022

Donken heeft de gegevens tot zes jaar na vaccinatie bekeken, terwijl de Gezondheidsraad in 2008 in zijn rapport over HPV-vaccinaties schreef: “Lastiger is het om te bepalen of voldaan wordt aan het tweede criterium: de effectiviteit in het voorkomen van ziekte. Omdat de vaccins pas recent zijn ontwikkeld en de tijd die verstrijkt tussen infectie met HPV en het ontstaan van baarmoederhalskanker gemiddeld zo’n twintig jaar bedraagt, hebben we nog geen gegevens waaruit een daling blijkt in het aantal gevallen van baarmoederhalskanker [nadruk toegevoegd].”

Donken heeft desondanks al na zes jaar een stellige uitspraak over de effectiviteit van de HPV-vaccinatie gedaan.

De Gezondheidsraad is volgens de eigen website een onafhankelijk wetenschappelijk adviesorgaan voor regering en parlement.

Tot dusver zijn de HPV-vaccinaties tot meisjes gelimiteerd, maar er komt hier volgens Donken, een voorstander van genderneutrale vaccinatie, snel een einde aan. Ze schrijft: “Gezien de uitgebreide ontwikkelingen op het gebied van HPV start de Nederlandse Gezondheidsraad vanaf 2017 een nieuw adviestraject met betrekking tot HPV-vaccinatie, zowel voor jongens als voor meisjes.” Een van de redenen waarom jongens ook gevaccineerd zouden moeten worden is “de individuele bescherming van mannen tegen HPV-geassocieerde ziekten (zoals genitale wratten en anus- en keelkanker).”

Zo zou het oorspronkelijk tegen baarmoederhalskanker ontwikkelde vaccin een wel heel andere toepassing krijgen… met de daarbij behorende markt.

Het is frappant dat de promovendus de veiligheid van de HPV-vaccinatie geheel buiten beschouwing heeft gelaten, vooral na de bezorgde uitspraken van een aantal hoogleraren in de media.

In 2008 werd al voor de negatieve “bij”werkingen van de HPV-vaccinatie gewaarschuwd. Op de website van Zembla staat te lezen: “Prof. F. van Leeuwen van het Nederlands Kanker Instituut is het oneens met de snelle invoering van het vaccin: ‘We weten nog niet of het vaccin echt wel baarmoederhalskanker voorkomt, we weten niet of het vaccin ernstige bijwerkingen heeft en we weten ook niet of er herhaalvaccinaties nodig zijn.’

Haar kritiek wordt gedeeld door Prof. H. Schellekens. Hij is lid van de commissie ter beoordeling van geneesmiddelen: ‘Zolang niet is vastgesteld of het vaccin kanker voorkomt en wat de werking en de bijwerkingen zijn, heb je het eigenlijk over een experiment.'”

Zembla: uitzending over omstreden HPV-vaccinatie

Zembla, het onderzoeksjournalistieke televisieprogramma van BNNVARA, wijdde een uitzending aan de omstreden HPV-vaccinatie

In het Dossier HPV-vaccinatie van het onafhankelijke Belgische Instituut Reinier de Graaf namen onderzoekers de studie van fabrikant Merck over de HPV-vaccinatie met hun vaccin Gardasil^® onder de loep. Het rapport meldde over de veiligheid: “De studies van Merck vertonen echter een belangrijke lacune i.v.m. de risico’s van de vaccinatie. Met name wordt geen rekening gehouden met de (soms dodelijke) gevaren van het blijkbaar noodzakelijke aluminium [om de antistofvorming te bevorderen] in het vaccin. Ook de placebogroep kreeg een placebovaccin met aluminium toegediend, waardoor het effect van het aluminium ten onrechte werd weggewerkt.”

Vernieuwende en gepatenteerde – en daardoor enorm winstgevende – medicatie blijft uit. Daardoor is de farmaceutische industrie genoodzaakt zich op andere markten te storten. De vaccinhandel is daarbij bijzonder lucratief gebleken. Volgens een rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) uit december 2020 bedroeg de wereldwijde marktwaarde voor vaccins $ 33 miljard in 2019, wat neerkomt op ongeveer 2% van de totale farmaceutische markt. In het jaar 2000 was dit volgens de WHO nog $ 5 miljard en in 2013 bijna $ 24 miljard. De organisatie voorspelde dat vaccins een drijvende kracht zouden worden voor de farmaceutische industrie. Dat bleek te kloppen, want Fortune Business Insights berichtte dat de wereldwijde markt voor vaccins in 2020 $ 55,44 miljard bedroeg.

En daar bleef het niet bij. Door de COVID-19-vaccins zijn de omzet en winstverwachtingen van de farmaceutische industrie dramatisch gestegen. Het Vaccins Global Market Report voor 2022 meldde: “De wereldwijde markt voor vaccins zal naar verwachting groeien van $ 92,70 miljard in 2021 tot $ 105,20 miljard in 2022 met een samengesteld jaarlijks groeipercentage (compound annual growth rate, CAGR) van 13,5%. De groei is vooral te danken aan de uitbraak van COVID-19 die heeft geleid tot uitstel van behandelingen met immuniteitsproblemen. De markt zal in 2026 naar verwachting $ 163,89 miljard bereiken met een CAGR van 11,7%.”

Met deze ongebreidelde en explosieve groei zijn vaccins de nieuwe melkkoe van de farmaceutische industrie. PR- en mediabureaus proberen de positieve kanten van vaccins in de media te belichten, om zo bij te dragen aan de winst van de opdrachtgever. De HPV-vaccinatie is daarop geen uitzondering.

Zoals u in het boek Dodelijke leugens. Artsen en patiënten misleid en ook hier kunt lezen, zal het niet de eerste keer zijn dat een commercieel belang boven de gezondheid van patiënten wordt gesteld.

“Dodelijke leugens. Artsen en patiënten misleid” beschrijft belangenverstrengeling van bewindvoerders en wetenschappers, massamarketing van de farmaceutische industrie en leugens waarmee artsen alsook ú bedrogen worden.

Met de bovenstaande gegevens in het achterhoofd krijgt de studie van Donken een ander perspectief als u het volgende in overweging neemt. De studie naar de HPV-vaccinatie is (ongerandomiseerd) uitgevoerd door Robine Donken, werkzaam bij en gesponsord door het RIVM dat sinds 2009 inent tegen HPV. Haar promotor, degene die haar begeleid heeft bij dit onderzoek en haar wellicht (zoals zo vaak gebeurt) suggesties heeft gedaan, is Chris Meijer, klinisch patholoog, medisch immunoloog en moleculair bioloog met bijzondere belangstelling voor baarmoederhalskanker. Deze hoogleraar heeft diverse artikelen en commentaren geschreven in het Britse artsenblad The Lancet Oncology zonder daarbij aan de verplichting te voldoen om te vermelden dat hij “een kleine hoeveelheid aandelen” heeft in Delphi Biosciences, een bedrijf dat handelt in oplossingen voor het screenen op baarmoederhalskanker, en een minderheidsbelang in Diassay, een bedrijf dat een testmethode (de GP5+/6+ PCR test) voor het humane papillomavirus (HPV) verkoopt. Deze belangen heeft hij zorgvuldig verzwegen. Toen het NRC ze aan het licht bracht moest hij opstappen als lid van de Gezondheidsraad.

Chris Meijer, hoogleraar pathologie bij het VUmc, moest opstappen als lid van de Gezondheidsraad vanwege verzwegen belangen in HPV-gerelateerde bedrijven.

Als een begeleidende hoogleraar jarenlang moedwillig belangenverstrengeling verzwijgt op hetzelfde of soortgelijke gebied als het onderwerp van een studie, maakt dat, met alle respect voor de promovendus, de studie-uitkomst op voorhand twijfelachtig. Dit is zeker het geval als er geen acht wordt geslagen op datgene wat echt onderzoek behoeft: de veiligheid.

Uit een studie uit 2015 bleek bovendien dat vergeleken met andere immunisaties bijwerkingen bij HPV-vaccinaties vaker voorkomen. Het ging daarbij om symptomen zoals chronische pijn met tintelingen, hoofdpijn, vermoeidheid en een lage bloeddruk in staande houding.

In Engeland deed The Independent een onderzoek naar bijwerkingen van vaccinaties. De digitale krant verzocht de Britse regelgevende instantie die verantwoordelijk is voor de veiligheid van medicijnen, de Medicines and Healthcare products Regulatory Agency (MHRA), om informatie over de klachten te verstrekken. In het onderstaande staatje uit 2015 ziet u de klachten over verschillende vaccins. De meeste klachten betroffen de HPV-vaccins (Gardasil^®, Cervarix^® en Gardasil 9^®) en waren bijna drie keer zoveel als die over nummer twee, griep vaccins.

Gemelde bijwerkingen van vaccins in Engeland tussen 2005 en 2015 (Bron: Medicines and Healthcare products Regulatory Agency (MHRA). Freedom of information response op vragen van The Independent, 14 mei 2015).

Een gezond en een sterk immuunsysteem kan zonder vaccinaties het hoofd bieden aan de meeste infecties. Het dient van binnenuit middels goede en volwaardige voeding en waar nodig met voedingsmiddelensuppletie (vitaminen, probiotica) te worden opgebouwd. Koorts zou, mits niet levensbedreigend, niet met koortsverlagende middelen onderdrukt moeten worden, daar een temperatuursverhoging de prikkel is om het immuunsysteem aan te zetten en zo de specifieke ( verworven) immuniteit te trainen. Amerikaanse wetenschappers die onderzoek deden naar koorts en de thermische regulatie van immuniteit, concludeerden: “Er is toenemend bewijs dat de toename van 1 tot 4°C in kerntemperatuur die optreedt tijdens koorts geassocieerd is met een verbeterde overleving en oplossing van veel infecties.” Omgekeerd vonden ze dat koortswerende middelen bij bijvoorbeeld griep de kans op sterfte vergroten.