Depressie en massamarketing -

In 2017 lanceerde het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) het Meerjarenprogramma Depressiepreventie (MJP DP), onder meer omdat steeds meer personen naar de huisarts gingen vanwege depressie(klachten). Met massamarketing in de daaropvolgende zomer probeerde de overheid om depressie uit de taboesfeer te halen en bespreekbaar te maken. Als deel van deze reclamecampagne betaalde ze dure reclamespotjes en richtte een speciale website op onder de leus “Hey! Het is oké” Zo op het oog leek dit een goede zaak. Er zat echter een industriële marketingadder onder het gras.

Door C.F. van der Horst
17 juli 2018, geactualiseerd 2 oktober 2022

Farmaceutische bedrijven mogen geen reclame maken voor medicijnen naar consumenten. De oplossing is het promoten van ziekten en stoornissen. De industrie heeft zo hard gelobbyd bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) dat onze overheid depressie op grote schaal ging promoten. Zo creëerde VWS bedoeld of onbedoeld een grote vraag naar behandelingen met de bijbehorende chronische medicatie die, naast de hoge kosten, op zich weer problemen met zich meebrengt – soms bijzonder ernstige.

Lezers van het boek Dodelijke leugens. Artsen en patiënten misleid zullen het patroon herkend hebben, want in hoofdstuk vijf staat de marketingstrategie van de farmaceutische industrie beschreven zoals deze rond de milleniumwisseling in Japan werd gebruikt. Die aanpak was uitermate succesvol en de eerste stappen zijn nu ook in Nederland uitgevoerd:

- - Lobby naar de overheid. Regeringsleden dienden in te zien dat de zorg voor depressie in Nederland niet volstaat. Net als bij de Japanse regering zorgde deze lobby voor bezorgdheid. Het ministerie van VWS liet daarom een peiling uitvoeren die suggereerde dat in Nederland zo’n 800.000 mensen een depressie hebben. Dit enorme aantal is niet zo gek als je beseft dat de drempel om iemand als depressief te bestempelen uitzonderlijk laag ligt: minimaal vijf symptomen gedurende twee of meer weken. Een tijdelijke dip na bijvoorbeeld liefdesverdriet, een ongeval, blessure of ontslag, of het verlies van een familielid kan hierdoor al snel als stoornis aangemerkt worden, terwijl dit doodgewone zaken zijn die vanzelf herstellen. Door de lage drempel wordt het aantal mensen met een depressie enorm opgeblazen.
  - Een antistigmatiseringscampagne. Advertenties om het taboe op depressiviteit te verbreken, zodat men makkelijker de stap naar een arts maakt. De Nederlandse overheid zette een grootscheepse campagne met reclamespotjes, websites en foldertjes op.
  - Interviews met bekende persoonlijkheden die praten over depressie om dat onderwerp nog geaccepteerder te maken, zoals in het tv-programma BN’ers in therapie.

Anders dan hier kreeg in Japan ‘depressie’ zelfs een andere naam om te voorkomen dat het hebben van een depressie een schande voor de familie zou zijn. Desondanks zijn de gelijkenissen met de Nederlandse campagne te groot om toevallig te zijn.

In het boek Dodelijke leugens. Artsen en patiënten misleid staat onder veel meer de hele depressiecampagne beschreven en welke gevolgen deze voor u kan hebben. De verborgen verschrikkingen van de psychiatrie geeft inzicht in de gevaren van antidepressiva en verschaft diverse praktische tips om mensen met psychische problematiek te helpen.

Er is geen twijfel dat het doel medicalisering is (het tot een ziekte maken van alledaagse fenomenen), want de campagne moet er voor zorgen dat Nederlanders sneller naar de huisarts stappen. Een titel als “Iedereen aan de pil” zou meer recht doen aan de werkelijke bedoeling van de campagne. Immers, een van de weinige “oplossingen” die uw huisarts (of psychiater) heeft, bestaat uit zware medicatie die langdurig gebruikt moet worden. De gebruikte middelen hebben vaak ernstige bijwerkingen tot aan moord en zelfmoord toe, terwijl ze niet beter werken als een placebo. Bovendien bestaan er ernstige problemen bij het afbouwen na langdurig gebruik.

De Deense hoogleraar Peter Gøtzsche schreef over de behandeling met antidepressiva in zijn uitstekende boek Dodelijke psychiatrie en stelselmatige ontkenning. Gøtzsche observeerde dat de meeste mensen zonder pillen vanzelf herstellen, “want dit is het natuurlijke verloop van een onbehandelde depressie.” En hij voegde er aan toe: “Daarom, als dokters en patiënten zeggen dat ze de behandeling als werkzaam hebben ervaren, moeten we stellen dat dergelijke ervaringen niet betrouwbaar zijn, omdat het de patiënten zonder behandeling net zo goed zou zijn gegaan.”

Als er al sprake is van enige werking van antidepressiva, dan is ze het gevolg van het dempen van emoties. Doordat de afschuwelijke slechte gevoelens worden afgestompt, LIJKT men zich soms beter te voelen. Alles is beter dan die vreselijke gevoelens. De werking is echter niet selectief: ook de plezierige emoties worden geblokkeerd en men wordt langzaam maar zeker steeds gevoellozer. Onderzoekers melden dat bijna de helft van de mensen die antidepressiva neemt, “emotionele afstomping” ervaart. Deze en andere gevolgen zoals agressiviteit, tics en persoonlijkheidsveranderingen zijn bij langdurig gebruik nogal eens onomkeerbaar – als men de medicatie die wordt geassocieerd met suïcide, al overleeft.

Zo wordt de “oplossing” voor het probleem, zelf een nog groter probleem.

De verborgen verschrikkingen van de psychiatrie. Ouders en leerkrachten misleid documenteert de gevaren van antidepressiva en geeft tips voor natuurlijke en ongevaarlijke oplossingen.

De bovenstaande zaken en potentiële oplossingen voor psychische problemen komen uitgebreid aan bod in het in 2022 verschenen boek van C.F. van der Horst, De verborgen verschrikkingen van de psychiatrie.