Alcohol: is een glas goed of slecht? -

Het oude alcoholadvies van uw huisarts was gebaseerd op onderzoeken die ‘methodologische mankementen’ hadden. De bevindingen van deze studies suggereerden dat de consumptie van één tot twee glazen alcohol per dag de kans hart- en vaatziekten verkleinde. Deze slotsom was het gevolg van de vergelijking van de gezondheid van drinkers met die van niet-drinkers. Er bleek echter een adder onder het onderzoeksgras te zitten. Onder de niet-drinkers bevonden zich voormalig alcoholisten en mensen die uit gezondheidsoverwegingen geen alcohol (meer) mochten drinken. “Geen wonder dat zij er gezondheidstechnisch slechter aan toe waren dan gematigde gezonde drinkers,” schreef De Volkskrant. Een vergelijk met een groep van niet-drinkers waarin mensen met gezondheidsproblemen zitten doet de alcoholconsumenten er natuurlijk beter uitzien en kan suggereren dat alcohol een gunstig effect op de gezondheid heeft. Maar hoe zit het nu werkelijk?

In 2018 publiceerde het Britse artsenblad The Lancet een overzichtsstudie waarin 83 onderzoeken uit 19 landen werden geanalyseerd. Om de bovenstaande reden had een internationaal team van medici en statistici niet-alcoholgebruikers uit deze onderzoeken gefilterd, zodat alleen de gezondheid van alcoholgebruikers (maar liefst 600.000) werd onderzocht. De onderzoekers keken naar welk effect alcohol op de gezondheid had en deelden voor dat doel het alcoholgebruik in verschillende volumecategorieën in. Ze vonden in de lichtste (maximaal 5-6 glazen alcoholische drank, ongeveer 100 g alcohol per week) het kleinste gezondheidsrisico. Het sterfterisico werd steeds groter naarmate men meer dronk; in de zwaarste categorie verminderde alcoholgebruik de levensverwachting op 40-jarige leeftijd met wel 5 jaar. En het blijft niet bij een hoger sterfterisico, want de kwaliteit van leven gaat achteruit. “Alcohol geeft minder jaren in goede gezondheid,” aldus dagblad Trouw.

Jason Connor, hoogleraar aan de Universiteit van Queensland in Australië en expert in de jeugdverslavingszorg, prees het onderzoek in een commentaar in The Lancet. Hoewel hij het een aanzienlijke verbetering ten opzichte van eerdere overzichtsstudies vond, voorzag Connor verzet vanuit de industrie tegen de bevindingen: “De in deze studie aanbevolen drinkniveaus zullen door de alcoholindustrie en andere tegenstanders van waarschuwingen over alcohol voor de volksgezondheid ongetwijfeld als ongeloofwaardig en onuitvoerbaar beschreven worden.” In voornoemd artikel in De Volkskrant verwees voedingshoogleraar Jaap Seidell van de Vrije Universiteit in Amsterdam eveneens naar de gevestigde belangen van alcoholproducenten. Hij zei: “Ik hoop dat de bevindingen uit deze studie eindelijk een eind zullen maken aan de door de industrie gesponsorde studies die nog altijd proberen aan te tonen dat er wel degelijk positieve gezondheidseffecten zijn.”

Voor de duidelijkheid: in de vermelde overzichtsstudie rekende men met een Amerikaans standaardglas dat 14 gram alcohol bevat. In Nederland geldt een andere standaard. Het Trimbos-instituut, het landelijk kennisinstituut voor geestelijke gezondheidszorg, verslavingszorg en maatschappelijke zorg, definieert een standaardglas alcohol als volgt: “Een standaardglas alcoholhoudende drank bevat rond de 10 gram alcohol (ca. 12 ml). Dit zit ongeveer in 250 ml bier, 100 ml wijn en 35 ml sterke drank. In de praktijk kan de grootte van de glazen nogal verschillen. Een groot glas speciaalbier van 330 ml bevat bijvoorbeeld twee standaardglazen bier en dus 20 gram alcohol. Een groot wijnglas van 250 ml bevat zelfs tweeëneenhalf standaardglas.” Deze maat wordt ook in België en Duitsland gebruikt. Standaardmaten in andere landen kunnen hiervan afwijken.

standaardglas alcohol_Trimbos-instituut@3x

Wat is een standaardglas alcohol? Bron: Trimbos-instituut

Geheel los van de officiële standaard hebben alcoholgebruikers hun eigen maatbeleving, zo bleek uit de VPRO-documentaire Roes van filmmaker Leo de Boer. Hierin werd onder meer gemeten hoeveel het favoriete glas van een aantal ‘gezelligheidsdrinkers’ bevatte. Dat bleek tot drie keer zo veel als het standaardglas te zijn. Het standaardglas werd als “kinderachtig” beschouwd en als “iets wat je in een restaurant terug zou sturen.”

Alcohol (ethanol) is een stof die werkt als een drug en iemand geestelijk en lichamelijk beïnvloedt. De substantie is giftig, verslavend en met name slecht voor je lever en hersenen. Ze kan voordelen lijken te hebben, maar net als met elke drug is dat schijn. Sterker nog, de nadelen zijn groot. Zo concludeerde de Gezondheidsraad in het advies Richtlijnen goede voeding 2015 dat overtuigend is aangetoond dat een hoog alcoholgebruik het risico op beroerte verhoogt en dat ‘binge’ drinken (60 gram, oftewel 6 standaardglazen, of meer per gelegenheid), het risico op hartziekten verhoogt. “Daarnaast is een hoog alcoholgebruik geassocieerd met een hoger risico op borstkanker en darmkanker en is een hoge inname van bier en sterke drank geassocieerd met longkanker,” aldus de Raad.

De Rijksoverheid schrijft op haar website: “Alcoholgebruik kan schadelijk zijn voor de gezondheid. Regelmatig drinken van alcohol kan tot hersenbeschadiging, ziektes en alcoholverslaving (alcoholisme) leiden. Zo vergroot het drinken van 1 standaardglas alcohol per dag al het risico op borstkanker bij vrouwen.”

Het Trimbos-instituut bericht dat het drinken van kleine hoeveelheden alcohol niet alleen het risico op verschillende typen kanker verhoogt, maar ook het risico op onder meer ongelukken, verslaving, psychosociale problematiek en leverziekte.

In een interview bij Kassa/BNNVARA, zei Eva Ehrlich, wetenschappelijk medewerker bij Trimbos: “Het is aangetoond dat het een kankerverwekkende stof is.” De feiten geven haar gelijk. In 2018 concludeerde het World Cancer Research Fund (WCRF) in het rapport Diet, Nutrition, Physical Activity and Cancer: a Global Perspective dat er overtuigend bewijs is dat alcoholconsumptie het risico op kanker van de mond, keelholte en strottenhoofd, slokdarm (plaveiselcelcarcinoom) en borst (voor en na de menopauze) verhoogt. Bovendien verhogen twee of meer glazen alcoholische drank per dag het risico op darmkanker; drie of meer glazen per dag verhogen het risico op maag- en leverkanker. Het WCRF stelde dat het is aangetoond dat hoe meer men drinkt, hoe hoger het risico op kanker is. Om kanker te voorkomen is het daarom beter om geen alcohol te drinken, aldus het advies van deze in Londen gevestigde organisatie.

Het Nationaal Preventieakkoord meldt dat Nederlanders al vroeg met alcohol in aanraking komen: maar liefst 45% van de scholieren van 12-16 jaar heeft ooit alcohol gedronken. Tegen gezondheidsadviezen in drinkt 8,9% van de vrouwen tijdens de zwangerschap.

Eenieder die een kijkje neemt in sportkantines na een wedstrijd of een bar na afloop van de wintersportdag, ziet hoe rijkelijk de alcohol vloeit. Termen zoals de ‘derde helft’ en de ‘après-ski’ geven aan hoe gangbaar en, vreemd genoeg, geaccepteerd overmatig of zwaar alcoholgebruik is.

Het Trimbos-instituut deelt alcoholgebruik in vier categorieën in:

Alcohol drinken: het wel eens drinken van een drankje met alcohol
Voldoen aan het drinkadvies van de Gezondheidsraad: geen alcohol drinken of in ieder geval niet meer dan 1 glas alcohol per dag
Overmatig drinken: het drinken van meer dan 14 glazen alcohol per week (vrouwen) of meer dan 21 glazen alcohol per week (mannen)
Zwaar drinken: het minstens één keer per week drinken van ten minste 4 (vrouwen) of 6 (mannen) glazen alcohol op één dag

In de onderstaande tabel ziet u dat slechts 43,5 procent van de Nederlanders zich houdt aan de richtlijn van de Gezondheidsraad en dat bijna 11 procent een alcoholprobleem heeft en daar vroeg of laat de rekening voor gepresenteerd krijgt. Dat is dan niet langer louter een persoonlijk probleem, maar trekt ook een wissel op de gezondheidszorg en de kosten die daarmee gepaard gaan.

Bron: Trimbos-instituut

Volgens onderzoek van het RIVM kan verminderd alcoholgebruik diverse positieve gevolgen hebben: productiviteitsverbeteringen (alcohol maakt werknemers minder productief), het voorkomen van vroegtijdige sterfte (jaarlijks overlijden bijna 3.000 mensen aan kanker door alcohol), minder verkeersongevallen, minder inzet van politie en justitie en minder schooluitval.

Een vermindering van een hoge alcoholconsumptie verlaagt de bloeddruk. En mensen die helemaal geen alcohol drinken zijn gezonder, ook op latere leeftijd. Dat is beter te begrijpen als je beseft dat regelmatig alcohol in het lichaam de normale lichaamsprocessen verstoort.

“Dodelijke leugens. Artsen en patiënten misleid” beschrijft de belangenverstrengeling van bewindvoerders en wetenschappers, de massamarketing van de farmaceutische industrie en de leugens waarmee artsen alsook ú bedrogen worden.@2x

“Dodelijke leugens. Artsen en patiënten misleid” beschrijft onder meer de belangenverstrengeling van bewindvoerders en wetenschappers, de massamarketing van de farmaceutische en voedingsmiddelenindustrie en de leugens waarmee artsen alsook ú bedrogen worden.

Het boek Dodelijke leugens. Artsen en patiënten misleid geeft meer informatie over alcoholgebruik en tips over voeding en vitaminen zoals B1, B3 en C die bij alcoholgebruik in grote mate nodig zijn.

Op feestjes wordt het gebruik van alcohol vaak aangemoedigd door te zeggen dat het ‘gezellig’ is en zij die niet drinken worden als ‘ongezellig’ bestempeld. In Roes komen de ervaringen van ‘gezelligheidsdrinkers’ aan bod. Maar kan men niet gezellig zijn zonder alcohol? Sterker nog, een van de eerste zaken die alcohol aantast, is het beoordelings- en inschattingsvermogen. Hierdoor kan iemand onder invloed niet goed overzien wat de gevolgen van zijn acties of uitspraken zijn. Hij of zij kan daarom anderen makkelijk kwetsen of beschaamd maken. Hoe gezellig is dat?